Een aantal weken geleden sprak ik een man die circa tien jaar weduwnaar is. Nog iedere dag rouwt hij om het verlies van zijn geliefde. En hoewel hij ogenschijnlijk een mooi leven heeft, voelt hij de stekende pijn van haar afwezigheid bijna iedere minuut van de dag in zijn hart. Een andere man waar ik regelmatig mee in gesprek ben, gaat iedere dag naar het graf van zijn vrouw. Dit doet hij al twintig jaar. Bij het graf praat hij met haar. Hij vraagt haar advies en hij krijgt daar, bij haar graf altijd het juiste antwoord. Met tranen in zijn ogen verteld hij hierover en hij dat hij hierdoor staande blijft.  Een vrouw die ik af-en-toe tref laat mij bij iedere ontmoeting de laatste foto van haar man zien. Hij is vijfentwintig jaar geleden overleden en het gemis is 24/7 aanwezig. Dit zijn zomaar drie voorbeelden van mensen die, in de ogen van een aantal omstanders lang aan het rouwen zijn. Vanaf het moment van overlijden of relatiebreuk alleen leven.
Ik ken ook verhalen van mensen die kort na de dood van hun partner of na een echtscheiding het juist nodig hebben om met een nieuwe liefde het leven weer op te pakken. Hier bewust naar op zoek zijn gegaan of deze spontaan zijn tegengekomen. Daar vinden omstanders overigens ook het nodige van.  Want als je zo snel  een nieuwe partner hebt gevonden, dan heb je waarschijnlijk niet-genoeg van die ander gehouden. Wat natuurlijk los-van-elkaar staat.  
Ook ken ik mensen die op andere manier aan het experimenteren zijn. Lang met die ene partner hebben geleefd en aan het ontdekken zijn wat nu hun behoefte is op het vlak van intimiteit en seksuele verlangens.   

Drie-en-half jaar geleden overleed mijn levenspartner Menno. Regelmatig krijg ik de vraag of ik alweer aan het daten ben, leuke mannen tegenkom en of dat ik misschien wel een nieuwe partner heb. Of ik huidhonger heb en behoefte aan intimiteit? Of ik daar überhaupt al aan toe ben en hoelang ik nog nodig heb om te rouwen?  

Hoe lang duurt rouw?
Hoe moet je rouwen?    

Deze vragen krijg ik regelmatig in mijn praktijk voor verlies en rouwbegeleiding. En heel eerlijk gezegd, ik heb daar geen juist antwoord voor. Er is geen blauwdruk. Rouwen is zo persoonlijk. De ene doet dit bij voorkeur alleen, de ander met een nieuwe partner en weer een ander gaat bewust op zoek naar een andere manier om de behoefte aan intimiteit (weer) in te vullen.  
Wat het ook is, alles is goed!
En dit alles zonder oordeel alsjeblieft.

Er heerst een nogal romantisch en Hollywoodachtig-beeld bij rouw. In romans lezen we en in films zien we vaak dat na het overlijden van een partner of een relatiebreuk, iemand een periode heel zwaar rouwt: aan de drank of drugs raakt, alleen nog maar in bed ligt, zichzelf niet meer verzorgt, niemand wil zien en dan op een zeker moment gered wordt door vrienden (vriendinnen, familie) en dat er dan ook spontaan weer een nieuwe liefde komt.
Eind-goed-al-goed!
Eerlijk gezegd, zo werkt dit bij een enkeling. Mijn ervaring is dat bij 99,99 procent van de mensen rouw zich anders manifesteert. Een rouwende tracht zo snel mogelijk het leven zonder-die-ander weer op te pakken: moeten weer naar het werk, kinderen naar school, sporten, sociaal doen … zoeken steun bij vrienden, familie en buren en sommige laten zich, op een gegeven moment begeleiden in rouw. Dit laatste doet men vaak pas op het moment dat men is vastgelopen. Vastgelopen in het gemis, vastgelopen omdat ze eenvoudigweg niet hebben geleerd wat rouw is en hoe zij kunnen rouwen.   

Leren rouwen is ontdekken welke rouwruimte jij nodig hebt. Welke ruimte heb jij nodig om te accepteren dat degene (of hetgeen) er niet-meer is. Leren loskomen van het leven met en helen om dat wat minder fraai was. Rouwruimte heb je ook nodig om het nieuwe leven (zonder die ander of dat andere) te omarmen en met het verlies te leren leven.

Na het overlijden van Menno was ik boos. Geen idee op wat en wie, ik voelde een ongekende woede in mij. Ik wist, dat als ik de rouw recht in de ogen wilde kijken ik eerst iets met die boosheid moest. Binnen een maand was ik bij een anger-therapeut.  Zij hielp mij bij het helen. Ik heb dus bewust rouwruimte genomen om te helen. Deze ruimte had ik nodig om los te komen van het leven met Menno om in volle bewustzijn de rauwheid van zijn dood om te zetten in liefde. Voor mij werd rouw hetzelfde als liefde waardoor het gemis minder zwaar en beter leefbaar werd.
Dit heb ik overigens gedaan met een aantal dierbare mensen om mij heen. Met de absolute behoefte om veel alleen te zijn (met mijn hond Marie) zocht ik regelmatig mensen op die mij steunden in mijn rouw.

Ben ik dan nu door de rouw heen?
Uhhh,
geen idee!
Ik durf uit te spreken dat ik absoluut gelukkig ben, iedere dag weer. Dat ik het leven lief heb. Natuurlijk zijn er momenten van gemis. Dat zal vermoedelijk ook zo blijven en dat is helemaal oké.  Hij was twee-en-twintig jaar belangrijk in mijn leven. Dat blijf ik koesteren en ik blijf hem liefhebben.

Leren rouwen is ontdekken welke rouwruimte je nodig hebt om uiteindelijk met het verlies te kunnen leven en al wat nieuw is te kunnen omarmen.

Wil jij leren rouwen, een manier vinden om met het verlies om te gaan. Kom dan naar mijn praktijk of gun jezelf een week vrij van je dagelijkse leven en kom naar Terra Nova (Frankrijk). In de week van 30 november tot en met 5 december 2025 organiseren Maartje Nevejan en ondergetekende een rouwretraite. Tijdens deze week leer jij wat jouw rouwruimte is …

Graag ontvangen wij jou daar. Zie ook https://terranova.center/rouwretraite-tussen-loskomen-en-leven